NATIVE DEEN


Hip hop denince akla ilk olarak şiddet, uyuşturucu gibi kavramlar geliyor. Fakat bunun farklı ifade türleri de var artık. İslam dinini hip hop ile anlatan Native Deen grubu geçtiğimiz hafta İstanbul’daydı. Grup, kendine has müzik tarzıyla kısa sürede bir hayran kitlesi oluşturdu.

Namaz kılmak, oruç tutmak, sigara ve içki içmemek... Bu ifadelerin müzikle buluşmasına daha çok ilahilerde ya da ezgilerde alışığız. Fakat geçtiğimiz hafta Türkiye’de konser veren “Native Deen” grubu, İstanbullularla bunun farklı bir örneğini paylaştı. Üç Amerikalı Müslümanın kurduğu topluluk son yıllarda gençlerin yoğun ilgi gösterdiği, hip hop müziği ile İslam dinini anlatmaya çalışıyor. Grup kısmen amacına ulaşmış. Öyle ki Native Deen’i dinledikten sonra Müslüman olmaya karar verenler dahi var.

İslam ile hip hop müziğinin bir arada sunulması Türkiye için çok yeni fakat dünyada bunun örnekleri var. Lauryn Hill ve rap müziği yapan Mos Def gibi popüler hip hopçılar şarkı sözlerinde Müslümanlığa değiniyor. Fakat Native Deen grubuyla ilk defa rap söyleyen bir hip hop grubu tamamen dinî bir üslup kullanarak ciddi bir çıkışta bulundu.

Native Deen 2000 yılında kurulmuş. Üç kişiden oluşan grup üyeleri Washington DC’de yaşıyor. Hepsi Müslüman aile ortamında yetişmiş, hip hop geçmişleri ise eskilere dayanıyor. Çocukluklarından itibaren arkadaş olan grup üyeleri MYNA adı verilen Kuzey Amerika’daki Müslüman gençlerin oluşturduğu bir toplulukta yıllarca şarkı söylemiş. Amatör olarak MYNA’da (Muslim Youth of North America) rap müzik yapan Naim Muhammed, Joush Salam ve Abdul Malik Ahmed, grubu kurduktan sonra profesyonelliğe adım atmış. Native Deen grubunun adı da yaptıkları çalışmaya işaret eder nitelikte. Native, İngilizce öz demek, deen ise Arapçadan geliyor, din manasında. Grup, İslam’a çağırırken isminde Arapça ve İngilizce kelimeleri kullanarak kültürel sentezin kaçınılmazlığına da işaret ediyor.

Hip hop, Amerika’da yaşayan Afroamerikalılar tarafından 70’li yılların sonunda, siyah gençlerin ürettiği bir yaşam tarzı. Bu hayat biçiminde giyimden iletişime kadar gündelik yaşamı besleyen birçok unsur var. Bunun dans ile ifadesi ise rap. Günümüzde Türkiye’de de gençler tarafından büyük rağbet gören hip hop’ın farklı bir ifadesini üretmiş Native Deen. Grup üyelerine göre yaptıkları çalışmaların tamamı kendi kültürel geçmişlerinden besleniyor. Müzikleriyle, Afrikalı kimliklerinin ürünü olan hip hop ile inandıkları din İslam’ı ortak bir ifadeye dönüştürüyorlar. Bu nedenle şarkılarını söylerlerken diğer hip hop gruplarından farklı olarak geleneksel kıyafetleri şalvar ve takke ile sahneye çıkıyorlar. Grubu diğer hip hop’çılardan ayıran bir başka özelliği ise kullandıkları enstrümanlar. Sadece vurmalı çalgılar kullanan topluluk, buna gerekçe olarak bazı Müslümanların çalgı aletlerinin haram olduğuna inanmasını gösteriyor.

Hip Hop’la mesaj
Amerika’daki Müslümanların sayısı azımsanmayacak kadar fazla. Bunların çoğunu Afrika kökenliler oluşturuyor. Her geçen yıl artan Amerikalı Müslümanların hip hop’ı çok sevdiklerini söylüyor Naim Muhammed. “15 yıldır rap müzik ile bu insanlara mesajlar veriliyor. Ebeveynler çocuklarını bu müziklerle büyütüyor.” diyen Muhammed’e göre insanlar bu müzikleri okulda, alış-veriş merkezlerinde sürekli dinleyerek bir nevi hayatlarını şekillendiriyor: “Bazı müzikler insanı dininden uzaklaştırır. Bu yeni müzik tarzı insanlara sürekli dini hatırlatarak diğer etkenlerden koruyor.” Amerika’da her geçen yıl bu müziğe olan rağbetin arttığını belirtiyor.

Native Deen, şarkılarında yalın, kolay anlaşılır sözler tercih ediyor ve mesajlarını direkt veriyor. Bu nedenle grup, kendini en iyi hip hop ile ifade edeceğine inanıyor. Amerika’da dinî mesajların müzikle aktarımında daha çok hip hop’ın tercih edildiğini söylüyor Muhammed. Bu nedenle Türkiye’deki ilahilerin yerini Amerika’da büyük farklara rağmen hip hop alıyor. Fakat her ne kadar son dönemlerde rap’le dinî mesajlar verilse de dünya genelinde hip hop daha çok şiddet, cinsellik sözleri içeriyor. Bu noktada Native Deen’in yaptığı müzik diğerlerinden ciddi bir şekilde ayrılıyor.

Şarkılarını bir nevi tebliğ aracı olarak gören grup üyeleri, söz yazarken hayatlarından bağımsız düşünmediklerini anlatıyor. Naim Muhammed, özellikle vaaz etmek gibi bir amaçlarının olmadığını söylüyor. “Ben sadece hissettiklerimi yazıyorum. Hepimiz İslami terbiye ile büyüdük ve şarkılarımızı yazarken de bundan yola çıkıyoruz.” diyor.

Nefret zamanla meraka dönüştü
11 Eylül olaylarından sonra tüm dünyada Müslümanlar olumsuz tepkilerle karşılaştı. Müslüman ve Amerikalı kimliğini bir arada taşıyan Native Deen üyeleri de bu sorunlardan nasibini almış. Joshua Salam, Müslüman isimlerine sahip oldukları için hâlâ havaalanında işlerinin asla diğerlerininki kadar kısa sürmediğine değiniyor. Salaam, 11 Eylül’den sonra yaşadıklarını şu cümlelerle özetliyor: “Olayların ardından sürekli televizyonlarda saldırılar gösteriliyordu. Bu görüntülere o kadar çok maruz kaldık ki... Bu insanların Müslümanlardan nefret etmesine ve korkmasına neden oldu. Kin zamanla meraka dönüştü. Amerikalılar kendilerine tehdit olarak sunulan Müslümanları tanımak istedi.” Native Deen, bu sürecin ardından yaptıkları müziklerin daha anlamlı olduğunu düşünüyor. Muhammed, farklı çevreler tarafından anlaşılmak adına şarkılar yaptıklarını hatırlatıyor: “İnsanlar bizim şarkılarımızla Müslümanları tanımaya başladı.”

Rap daha çok uyuşturucu, şiddet ile anılan bir müzik. Böyle bir tarzla İslam gibi vakur bir dinin anlatılmaya çalışılması kolay anlaşılır değil. Naim Muhammed’e göre ise burada önemli olan anlatılmak istenen şeyin ne olduğu. “Asıl olan eserden çok onu ortaya koyan sanatçıdır.” diyen Muhammed, ABD’de hip hop’ın insanlara içinde içki, uyuşturucu olan bir dünyayı hatırlatmasına rağmen farklı amaçlarla da kullanılabileceğinin altını çiziyor. “Biz hip hop’ı güzel bir amaç için kullanıyoruz.” diyen Muhammed’e göre müzik insanlara ulaşmak adına iyi bir araç. Muhammed, hip hop’ın değil ancak hip hop sanatçısının kötü olabileceğini vurguluyor. Bunun en büyük kanıtının, müziklerini dinleyerek Müslüman olmaya karar verenler olduğunu düşünüyor. Son olarak bir hafta önce tanıştıkları bir gayrimüslim Native Deen’i dinledikten sonra İslam hakkında düşünmeye başlayarak, araştırmalar yapmış ve nihayetinde Müslüman olmaya karar vermiş. Grup, buna benzer farklı örneklerin de bulunduğuna değiniyor.

YUSUF İSLAM
Native Deen'in stiline baktığınızda sokaktaki rap gibi gözüküyor fakat bu gençlerin müziği farklı. Çalışmalarıyla sokaktaki gençleri etkiliyor ve kendilerine çekiyorlar. Nasıl ki her konunun bir terminolojisi varsa sokakların da bir dili var. Bu insanlara ulaşabilmeniz ancak onların lisanlarını konuşmanızla mümkün. Native Deen, müziklerinde bu dili kullanarak insanlara ulaşıyor. Bu gençler imajları ve yaptıklarıyla kimliklerini ortaya koyuyor.